Kuş Gribi İle İlgili Bilinmesi ve Yapılması Gerekenler 

Ülkemiz, son günlerde tekrar “Kuş Gribi” salgını ile karşıkarşıya. İnsan sağlığından, kanatlı hayvan yetiştiricilerine, kesimhanelerden, satış yerlerine kadar toplumun çok geniş bir alanında ekonomik, psikolojik ve sağlık üzerinde uzun müddet telafi edilemiyecek zarar oluşturması sebebi ile çok yönlü bir olay olarak görülmelidir. Rabbimizin bu tür ve benzeri afetlere maruz bırakmaması konusunda O’nun rızasına uygun olmayan amellerden uzaklaşarak ve O’nun rızasına uygun amellerimizi çoğaltarak kalbî ve fiili bir dua içerisinde olmamız ve gerekli tetbirleri almamız Müslüman olarak bize yakışan bir davranış olacaktır. Ekte, “Kuş Gribi” ile ilgili hastalığı tanıtan ve alınması gerekli tedbirleri açıklayan bir yazı bilginize sunulmaktadır. Allah yar ve yardımcımız olsun.
GIDA RAPORU

1.      Kuş gribi nedir?

Kuş gribi, influenza-A virüsunun neden olduğu ve kuşlarda görülen bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık daha çok ördek, hindi, tavuk, sülün, evcil kaz, bıldırcın, tavus kuşu, muhabbet kuşu, martı, bataklık kuşları, keklik, deniz kuşları, beç tavuğu ve papağan cinslerinde görülmüştür.  Bütün kanatlı türleri hastalığa duyarlı olmakla birlikte evcil kanatlılar enfeksiyona daha duyarlıdır ve hastalık sürü içinde çok hızlı bir şekilde yayılır ve öldürücü olarak seyreder.

2.      Etken virüsun özellikleri nelerdir?

Etken olan influenza virüsunun 15 alt tipi bulunmaktadır. Influenza virüslerinin içinde H5N1’in özel bir önemi vardır. Balıkesir’de görülen salgında H5N1’in etken olduğu Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü tarafından 13 Ekim 2005’ de açıklandı. Daha sonra 4 Ocak 2006’da Van’da pnömoniden (zatürre) ölen çocuklarda etken mikroorganizmanın kuş gribi virusu olduğu açıklandı.

3.      H5N1 neden önemlidir?

H5N1 tipi enfeksiyon insanlarda hastalık ilk kez 1997 yılında bildirilmiştir. H5N1 diğer influenza türlerine göre daha ciddi ve öldürücü seyretmektedir. Ayrıca, H5N1 hızlıca mutasyon yapabildiği için  daha hızlı yayılabilecek yeni virüsların oluşmasına kaynak oluşturabilecektir.

4.      Virüs ne kadar dayanıklıdır ve nasıl etkisizleştirilir?

Virüs, enfekte olmuş alanlarda düşük sıcaklıkta en az 3 ay canlı olarak kalabilir. Enfekte olan kuşlar virüsleri en az 10 gün boyunca ağız ve dışkı yoluyla atarlar. Virüs, 60 derecede 30 dakika ısınma yoluyla ve ayrıca yaygın kullanılan dezenfektanlarla etkisizleşebilmektedir.

5.      Salgın nasıl oluşur ve insanlara nasıl geçer?

Doğrudan ya da dolaylı yollarla vahşi göçmen kuşların evcil kuşlara enfeksiyonu bulaştırması en önemli salgın nedenidir. Ayrıca, canlı kuş pazarları salgının yayılmasında önemlidir. Özellikle ölü veya canlı hastalıklı kuşlar ve kuşların atıklarına maruz kalan kişilere solunum ve temas yoluyla bulaşır.

6.       Ülke içinde ve ülkeler arasında nasıl yayılır?

Hastalık bir ülke içinde çiftlikler arasında hızlıca yayılım gösterebilir. Enfekte olmuş araçlar, elbiseler, ayakkabılar aracılığı ile bir yerden diğerine taşınırlar. Bir ülkeden diğerine ise uluslararası canlı kümes hayvanları ticareti ve göçmen kuşlar aracılığı ile taşınabilir.

7.      Bugüne kadar olan salgınların özellikleri nelerdir?

2003, 2004, 2005 ve 2006 yıllarında Vietnam, Kamboçya, Endonezya, Malezya, Thailand ve Türkiye’de toplam 142 kişi hastalanmış ve bu kişilerin 72’si (%52) ölmüştür.

8.        Kuluçka süresi kaç gündür?

Ortalama 2-5 gün olup, 17 gün sonra hastalık geliştiği bildirilmiştir.

9.      Hastalığın klinik özellikleri nelerdir?

Gripte görülen klasik bulgular bu grupta da geçerlidir. Ateş, baş ağrısı, yaygın vücut ağrıları, boğaz ağrısı, öksürük en sık görülen belirtilerdir. Ayrıca, bu hastalarda diğer grip türlerine göre daha fazla ishal bildirilmiştir.

10.      İnsandan insana geçiş var mıdır?

Literatürde az sayıda sağlık çalışanları, kümes hayvancılığında çalışan işçiler ve aile üyeleri arasında şüpheli geçiş olguları bildirilmiş olsa da Dünya Sağlık Örgütü, insandan insana geçiş olmadığının altını çizmektedir.

11.      Kimler risk altındadır?

Ölü ya da canlı hasta hayvanlarla veya hayvan atıklarıyla doğrudan teması olan kişiler en büyük risk altındadırlar. Ayrıca hasta insanlarla teması olan sağlık çalışanları da koruyucu önlemleri (eldiven, maske, önlük) almalıdırlar.

12.     Yiyecek yoluyla geçer mi?

Hastalıklı hayvanların ürünlerini yemek yoluyla enfeksiyon alan bu güne kadar bildirilmemiştir. Ancak kümes hayvanlarının etlerinin iyi pişirilmeden yenmemesi önerilmektedir.

13.     Korunma önlemleri nelerdir?

Hastalık şüphesi olan hayvanlarla teması olanlar mutlaka eldiven ve maske kullanmalıdırlar. Kümes hayvanları ürünleri pişirilerek yenmelidir. Eller sıkça yıkanmalıdır.

14.     Tedavisi var mıdır?

Ülkemizde tedavi için lisans almış 2 ilaç bulunmaktadır; oseltamivir ve zanimivir. Bu ilaçların belirtiler başladıktan sonra ilk 48 saat içinde başlanması gerekmektedir.

15.     Aşısı var mıdır?

Halen var olan grip aşıları H5N1 suşuna karşı koruyucu değildir. Ancak insanların diğer grip suşları için aşılanmaları önerilmektedir.

16.    Salgının önlenmesi için yönetsel düzeyde neler yapılmalıdır?

a. Hızlıca hasta kuşların izolasyonu  ve hasta kuşların itlafı sağlanmalıdır. Hastalık hayvanlar arasında çok hızlı yayılabilmektedir.
b. Göçmen kuşların gidebileceği yerler potansiyel salgın noktası olarak yakından  izlenmelidir.
c. Tüm bu çalışmaları yürütecek ilgili tüm sektörleri barındıran bir örgütlenmeye gidilmelidir.
 
17.    İnsanlar etkilenmemek için neler yapmalıdırlar?

a. Ölü ya da canlı kanatlı hayvanlarla teması olanlar gerekli temas önlemlerini (eldiven ve maske) almalıdır.
b. Canlı tavuk veya hindi alınmamalı, denetimden geçmiş ürünler tüketilmelidir.
c. Kanatlı hayvanlar uygun koşullarda iyice (60-70 derece) pişirilmelidir, az pişmiş olarak tüketilmemelidir. Çıplak elle dokunulduğunda eller mutlaka sabunla yıkanmalıdır.
d. Yumurtaların kabukları enfekte olabileceği için bol su ile yıkanmalıdır.
e. Hastalık şüphesi olanlar hızlıca sağlık merkezine başvurmalıdır.
f. Hasta olan veya hasta olduğundan şüphelenilen kişilerle temas eden  aile yakınları ve sağlık çalışanları koruyucu maske ve önlük  kullanmalıdırlar.